Η Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής – Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) είναι αρκετά συχνό πρόβλημα (3-5% του μαθητικού πληθυσμού).

Αναγνωρίζεται στη σχολική ηλικία και εκφράζεται με δυσκολίες στη μάθηση και τη συμπεριφορά.Οφείλεται σε εγκεφαλική δυσλειτουργία η οποία επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να συγκεντρωθεί αλλά και να οργανωθεί και να ελέγξει τις παρορμήσεις και τη συμπεριφορά του.Τα κύρια χαρακτηριστικά της διαταραχής είναι:

• Η Ελλειμματική προσοχή
• Η Υπερκινητικότητα και
• Η Παρορμητικότητα.

Τα προβλήματα αυτά πρέπει να είναι ορατά τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο και να είναι τέτοιου μεγέθους ώστε να προβληματίζουν το περιβάλλον του παιδιού.
Συνήθως τα προβλήματα εντοπίζονται και πριν από την είσοδο του παιδιού στο σχολείο.

Για να μιλήσουμε για ΔΕΠ-Υ θα πρέπει να αποκλειστούν άλλοι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν διαταραχή στη συμπεριφορά του παιδιού, όπως π.χ. σοβαρά οικογενειακά και κοινωνικά προβλήματα ή ψυχιατρική νόσος του παιδιού.

Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΗΛΙΚΙΑ

Βρεφική ηλικία

Τα υπερκινητικά παιδιά είναι υπερβολικά ανήσυχα μωρά (σε ποσοστό 60% των παιδιών με ΔΕΠ-Υ στη μέση ηλικία). Αναφέρονται κολικοί, προβλήματα φαγητού και ύπνου. Παρουσιάζουν πιο γρήγορη κινητική εξέλιξη αλλά καθυστέρηση στον έλεγχο σφιγκτήρων και στην πρόσκτηση της γλώσσας.

Προσχολική ηλικία

Παρατηρείται εξαιρετικά αυξημένη δραστηριότητα. Τα νήπια με ΔΕΠ-Υ παρουσιάζουν αδυναμία επικέντρωσης της προσοχής σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα περισσότερο από τρία λεπτά. Επίσης παρατηρούνται πολλά ατυχήματα εξαιτίας παρορμητικότητας σε συνδυασμό με την έλλειψη φόβου. Συχνά επίσης αναφέρονται εκρήξεις οργής, διαταραχές στον ύπνο, αδιαφορία για τα αισθήματα των άλλων και χαμηλή ανεκτικότητα στη ματαίωση. Η μειωμένη αποδοχή από τον κοινωνικό περίγυρο είναι το αποτέλεσμα της διαταρακτικής συμπεριφοράς των νηπίων με ΔΕΠ-Υ.

Μέση παιδική ηλικία

Σε αυτήν την ηλικία, χαρακτηριστικές είναι οι έντονες διενέξεις σε οικογενειακό και σχολικό πλαίσιο. Εμφανίζεται έντονη υπερκινητικότητα. Η αδυναμία για επιλεκτική και συντηρούμενη προσοχή εμποδίζει την παρακολούθηση των μαθημάτων και δημιουργούνται μαθησιακές δυσκολίες. Δεν ολοκληρώνει τις σχολικές εργασίες. Παρουσιάζει αδυναμίες οργάνωσης. Χαρακτηρίζεται από ξαφνικές και γρήγορες εναλλαγές της ψυχικής του διάθεσης. Εμφανίζει την τάση για επανάσταση σε οποιαδήποτε μορφή πειθαρχίας. Διακατέχεται από αισθήματα ενοχής και απαξίωσης. Εμφανίζει επιθετικότητα σε μικρότερα σε ηλικία παιδιά. Βιώνει κοινωνική απομόνωση.

Εφηβεία

Τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας μειώνονται. Σε ποσοστό 60% των παιδιών με διάγνωση ΔΕΠ-Υ αναπτύσσεται Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή ή Διαταραχή Διαγωγής. Οι έφηβοι με ΔΕΠ-Υ εμφανίζουν κατάχρηση ουσιών, σχολική αποτυχία και νεανική παραβατικότητα. Παρουσιάζουν χαμηλή κοινωνική και συναισθηματική προσαρμογή, χαμηλό επίπεδο ανοχής στη ματαίωση, αυξημένη ανησυχία, νευρικότητα και ανώριμη συμπεριφορά.

Ενήλικη ζωή

Το 1/3 των ατόμων με ΔΕΠ-Υ διατηρούν αυτή τη διάγνωση κατά την ενηλικίωση. Το 33% έχει εγκαταλείψει το σχολείο και το 25% έχει αναπτύξει χρόνιες μορφές αντικοινωνικής συμπεριφοράς στις οποίες περιλαμβάνονται οι δυσκολίες ανάπτυξης θετικών προσωπικών σχέσεων, η ασταθής επαγγελματική απασχόληση, η κατάχρηση ουσιών και η ανάμειξη σε εγκληματικές οργανώσεις.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Οι παράγοντες που επηρεάζουν την έκβαση της υπερκινητικότητας στην ενηλικίωση σχετίζονται άμεσα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων της διαταραχής σε κάθε άτομο χωριστά και βρίσκονται σε αλληλεπίδραση με τις μεταβλητές που αφορούν το οικογενειακό πλαίσιο του ατόμου και την ενδεχόμενη εμφάνιση επιθετικής συμπεριφοράς.