H αναπτυξιακή δυσπραξία αποτελεί αναπηρία ή ανωριμότητα ενός οργανισμού ως προς την κίνηση. Πρόκειται για ανώριμο τρόπο διαχείρισης της πληροφορίας από τον εγκέφαλο, που συνεπάγεται σε κακή μετάδοση των μηνυμάτων προς το σώμα. Η δυσπραξία επηρεάζει τον προγραμματισμό όσων κάνουμε και τον τρόπο με τον οποίο αυτά ολοκληρώνονται.
Συνδέεται με προβλήματα στην αντίληψη, τη σκέψη και το λόγο.Άλλα ονόματα για τη δυσπραξία είναι: αναπτυξιακή διαταραχή συγχρονισμού και κινητικές μαθησιακές δυσκολίες. Στη βιβλιογραφία απαντάται και με τα ονόματα “Ελάχιστη Εγκεφαλική Βλάβη” (Minimal Brain Damage) και το σύνδρομο του Άτσαλου Παιδιού (Clumsy Child Syndrome).Τα παιδιά με δυσπραξία ενδέχεται να εμφανίσουν κάποιες από τις παρακάτω συμπεριφορές:
- Πολύ αυξημένη κινητικότητα, κυρίως κούνημα και χτύπημα των κάτω άκρων όταν κάθονται, χτύπημα άνω άκρων (παλαμάκια) ή φτερουγίσματα με τους καρπούς των χεριών. Ενδέχεται να είναι πολύ δύσκολο σε παιδιά με δυσπραξία να σταθούν ακίνητα.
- Υψηλά επίπεδα υπερέντασης, με φωνές και κραυγές.
- Σύγχυση και εκρηκτική συμπεριφορά.
- Κακή διαχείριση θέσης σώματος με αποτέλεσμα να προσκρούουν σε αντικείμενα ή να πέφτουν.
- Χαμηλή επίδοση στον αθλητισμό. Αποφυγή από τα ομαδικά παιχνίδια.
- Δυσκολεύονται να μάθουν να κάνουν ποδήλατο.
- Απουσία συναίσθησης κινδύνου (π.χ. άλμα από μεγάλο ύψος κ.α.).
- Ατυχήματα στο τραπέζι κατά το φαγητό (λερώνονται, ρίχνουν το ποτήρι). Ενδέχεται να προτιμούν να τρώνε με τα χέρια.
- Δεν τους αρέσουν τα παιχνίδια με κατασκευές.
- Φτωχή κινητικότητα: Δυσκολεύονται να κρατήσουν σωστά το μολύβι, να χρησιμοποιήσουν το ψαλίδι, οι ζωγραφιές τους μπορεί να δίνουν την αίσθηση ότι προέρχονται από παιδί μικρότερης ηλικίας.
- Διάσπαση προσοχής: Συχνά σταματούν μία δραστηριότητα πριν την ολοκληρώσουν.
- Τάση για απομόνωση: Ειδικώς στην περίπτωση που τα παιδιά με δυσπραξία απορρίπτονται από τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας τους σε ένα δεδομένο περιβάλλον, ενδέχεται να προτιμούν τη συντροφιά ενηλίκων.
- Διαταραχές στο λόγο.
- Αισθητηριακός και κινητικός ερεθισμός (π.χ. αντιδράσεις φυγής σε έντονους θορύβους ή στην ένδυση με νέα ρούχα, π.χ. μάλλινα).
Στην ενήλικη ζωή, συγκεκριμένα συμπτώματα ή σημεία δυσπραξίας μπορεί να περιλαμβάνουν:
• αντιμετώπιση προβλημάτων με το σχεδιασμό και την οργάνωση.
• έχοντας δυσκολία στην εκμάθηση νέων δεξιοτήτων στην εργασία και στο σπίτι
• έχοντας δυσκολία κατά την εκμάθηση οδήγησης
Ποια είναι η θεραπεία για την δυσπραξία;
Η θεραπεία περιλαμβάνει συνήθως ένα ή περισσότερα άτομα από την ίδια ομάδα των επαγγελματιών υγείας, οι οποίοι εμπλέκονται στη διάγνωση της δυσπραξίας. Για παράδειγμα:
• ένας εργοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας με τις καθημερινές δραστηριότητες στο σπίτι και στο σχολείο, όπως το φαγητό, το ντύσιμο και τη γραφή
• ένας λογοθεραπευτής μπορεί να λειτουργήσει με το παιδί σας για να βοηθήσει την ομιλία και την επικοινωνία του
• μια εκπαιδευτική ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει αν το παιδί σας έχει δυσκολία στο σχολείο
Στρατηγικές διαχείρισης για το σχολείο
1. Κάντε τις εργασίες σύντομες και σπάστε τες σε μικρότερα κομμάτια από ότι είναι σύνηθες έτσι ώστε να έχει την αίσθηση της ολοκλήρωσης. Αναφέρετε τα βήματα της εργασίας με απλά λόγια ή εικόνες.
2. Χρησιμοποιείστε οπτικές ενδείξεις όποτε είναι δυνατό για να ενισχύσετε τα λόγια σας.
3. Επιβραβεύστε το παιδί για τη προσπάθεια που καταβάλλει, παρά για το τελικό αποτέλεσμα.
4. Προσπαθήστε να αποφύγετε δουλειά που περιλαμβάνει την αντιγραφή από τον πίνακα, καθώς το παιδί θα μπορούσε εύκολα να χάσει το σημείο και τη συγκέντρωσή ενώ θα μετακινείται από το ένα επίπεδο στο άλλο.
5. Τα παιδιά με δυσπραξία συχνά έχουν δυσκολία στην κατανόηση της έννοιας του χρόνου και της ρουτίνας, και χρειάζονται κάποια οπτική ένδειξη να τα βοηθήσει να καταλάβουν το μέρος τους στη σχολική μέρα και τη ρουτίνα.
6. Τα παιδιά με δυσπραξία μπορεί να αισθανθούν εύκολα υπερφορτωμένα από το διδακτικό πρόγραμμα του σχολείου τους, και να χρειάζονται περισσότερο χώρο και χρόνο για να αφομοιώσουν την ύλη, καθώς και συχνά διαλείμματα.
7. Θα ήταν καλό για αυτά τα παιδιά να έχουν κάποια ευθύνη μέσα στην τάξη ώστε να αναπτύξουν την αίσθηση της αυτοεκτίμησής τους.
8. Στη μάθηση, το παιδί θα ωφελούνταν από τη χρήση μίας πολύ-αισθητηριακής προσέγγισης π.χ. μέσω της χρήσης της βιωματικής μάθησης : να μιλά ή να τραγουδά ενδιάμεσα σε ότι κάνει.
9. Καθώς το παιδί προχωρά στο σχολείο και οι απαιτήσεις σε γραπτά κείμενα αυξάνονται, θα πρέπει να μειωθεί ο όγκος του γραψίματος που πρέπει να γίνει ή να μάθει να χρησιμοποιεί το πληκτρολόγιο στον υπολογιστή.
10. Αποφύγετε δραστηριότητες που θα τονίσουν την αδεξιότητα του παιδιού.