Αρχίζοντας από την παιδική ηλικία, τα παιχνίδια παίζουν υποστηρικτικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός παιδιού. Τα παιχνίδια μπορεί να βοηθήσουν ένα παιδί να μάθει νέες δεξιότητες, όπως τα  χρώματα και τα σχήματα, τον συντονισμό  ματιών και  χεριών, στα κρίσιμα χρόνια της πρώιμης ανάπτυξης του εγκεφάλου. Για ένα παιδί με ειδικές ανάγκες, τα παιχνίδια μπορούν να καλύψουν συγκεκριμένες περιοχές ανάπτυξης ή προτίμησης και να χρησιμεύσουν ως ενίσχυση στη θεραπεία. Υπάρχουν μυριάδες των παιχνιδιών που ανταποκρίνονται στις ειδικές ανάγκες των παιδιών, αλλά εξακολουθούν να διατίθενται στην αγορά για τα παιδιά όλων των ικανοτήτων.

1. Παιχνίδια Αιτίου και Αποτέλεσματος

Παιχνίδια αιτίου και αποτελέσματος προάγουν τον οπτικό και κινητικό συντονισμό και είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για τα παιδιά με αυτισμό, καθώς παρέχουν την ευκαιρία για το συντονισμό χεριού-ματιού, την αισθητηριακή εξερεύνηση και επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες. Αυτά τα παιχνίδια επιτρέπουν στα παιδιά να μάθουν την «αιτία», ένα είδος αντίδρασης (παράδειγμα: πατήστε ένα κουμπί και μια φωτεινή ένδειξη αναβοσβήνει). Μερικά από τα πιο κοινά παιχνίδια αιτίας και αποτελέσματος είναι:

• Παιχνίδια με σχήματα
• Pop-up παιχνίδια
• Νεροπίστολα
• Παιχνίδια με φως
• Παιχνίδια που όταν πιέζονται ακούγεται ήχος.

2. Παζλ

Τα παζλ προσφέρουν πολλά αναπτυξιακά οφέλη που δίνουν στα παιδιά την ευκαιρία να μάθουν νέες δεξιότητες, ενώ εργάζονται προς ένα στόχο. Η ολοκλήρωση του παζλ απαιτεί από το παιδί να διαλέξει, να πιάσει και να τοποθετήσει τα κομμάτια στη σωστή θέση. Αυτή η δραστηριότητα δίνει στα παιδιά τη δυνατότητα να εργαστούν και να ενισχύσουν αυτές τις δεξιότητες. Τα παζλ βελτιώνουν επίσης τη γνωστική ανάπτυξη, καθώς βοηθούν τα παιδιά να μάθουν τη στρατηγική, την επιλογή και πώς τα κομμάτια ταιριάζουν μεταξύ τους για να σχηματίσουν μια μεγαλύτερη εικόνα. Υπάρχουν διάφοροι τύποι παζλ για τα παιδιά :

• Παζλ με μη- συνδεόμενα κομμάτια που δεν ταιριάζουν με κάθε κομμάτι. Πολλά από αυτά τα παζλ περιλαμβάνουν πόμολα ή μανταλάκια.
• Παζλ με κομμάτια που ταιριάζουν σε κάθε κομμάτι. Αυτοί οι γρίφοι είναι ένα βήμα μπροστά για τα παιδιά που έχουν κυριαρχήσει στα παζλ με μη – συνδεόμενα κομμάτια.
• Παζλ με κομμάτια μιας εικόνας που διαιρείται σε κομμάτια τοποθετημένα σε ένα  άδειο χώρο. Αυτοί οι γρίφοι είναι πιο δύσκολο και συνήθως απευθύνονται σε μεγαλύτερα παιδιά.
• Παζλ με πόμολα που βοηθούν τα παιδιά για τις λεπτές κινητικές δεξιότητες.

3. Αγχολυτικά παιχνίδια

Για τα παιδιά με ΔΕΠ ή ΔΕΠΥ, τα αγχολυτικά παιχνίδια είναι μια καλή επιλογή για να κρατήσουν τα χέρια και τα δάχτυλά τους απασχολημένα ενώ ο εγκέφαλος τους ασχολείται. Αυτά τα παιχνίδια μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά με την αυτορρύθμιση, την προώθηση της εστίασης και της συγκέντρωσης, τη μείωση του άγχους και την παροχή απτικής ευαισθητοποίησης. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι των αγχολυτικών παιχνιδιών, αλλά τα πιο χρήσιμα προσφέρουν μια εμπειρία με διαφορετικές υφές ως ένα αποτελεσματικό μέσο για να κρατήσουν τα δάχτυλα απασχολημένα. Μερικά παραδείγματα είναι:

• Πλαστελίνη. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές πλαστελίνης από αφρό σε ολισθηρό, γλοιώδη “gak.” Ανεξάρτητα από τον τύπο, αυτό το παιχνίδι παρέχει την ιδανική διέξοδο για υπερ-δημιουργική ενέργεια.
• Koosh μπάλες και αγχολυτικές μπάλες.
• Παιχνίδια που κάνουν θόρυβο, όπως χέρια που χτυπούν παλαμάκια.
• Αισθητηριακά μαξιλάρια. Αυτά τα φουσκωτά μαξιλάρια αφής βοηθούν τα παιδιά με αδυναμίες διάσπασης προσοχής και ισορροπίας.

4. Στοματοπροσωπικά ερεθίσματα

Τα παιχνίδια για το στόμα έχουν σχεδιαστεί  για την κινητοποίηση του στόματος ενός παιδιού. Αυτά τα παιχνίδια μπορεί να είναι αποτελεσματικοί διεγέρτες για τα παιδιά που ποθούν μάσηση ή αγωνίζονται με δυσκολία για την κίνηση του στόματος:

• Λαστιχωτοί σωλήνες, συσκευές κινητοποίησης του στόματος που παρέχουν μια επιφάνεια για την άσκηση δαγκώματος και το μάσημα.
• Μασώμενα κοσμήματα είτε σε κολιέ ή βραχιόλια (καραμέλες).
• Σφυρίχτρες.
• Φυσαλίδες: το φύσημα φυσαλίδων βοηθά ένα παιδί να μάθει τον έλεγχο της αναπνοής και των χειλιών.

5. Αισθητηριακά Παιχνίδια

Μερικά παιδιά με αισθητηριακές διαταραχές χρειάζονται ερεθίσματα από εξωτερικούς παράγοντες όπως η υφή, η αφή, η πίεση και η ταχύτητα. Τα αισθητηριακά  παιχνίδια προσφέρουν μια γρήγορη αισθητηριακή ανταπόκριση για να βοηθήσουν τα παιδιά να ηρεμήσουν  και να εστιάσουν την προσοχή τους. Είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι το παιδί βιώνει την αισθητηριακή ανταπόκριση που επιθυμεί. Μερικά παραδείγματα αποτελεσματικών αισθητηριακών παιχνιδιών είναι:

• Παιχνίδια με φως
• Πίνακες με νερό ή άμμο
• Δαχτυλομπογιές
• Μίνι τραμπολίνο: προσφέρουν μια γρήγορη και επαναλαμβανόμενη απάντηση.

Ενσωματώνοντας το σωστό είδος των παιχνιδιών για τις συγκεκριμένες ανάγκες ενός παιδιού είναι ένας διασκεδαστικός τρόπος για να διδαχθούν τεχνικές αυτοδιαχείρισης και νέες δεξιότητες.