λεπτη κινητικότητα

Δεξιότητες Λεπτής Κινητικότητας για τη Σχολική Ετοιμότητα

Οι λεπτές κινήσεις περιλαμβάνουν το συντονισμό των μικρών μυών στα χέρια και στα δάχτυλα. Οι λεπτές κινητικές δεξιότητες είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωση εργασιών όπως η γραφή, η κοπή, η χρήση ενός πιρουνιού ή ενός κουταλιού, το πέρασμα χαντρών σε ένα σχοινί, τα κομμάτια του παζλ, το φερμουάρ, το κουμπιά και τα κορδόνια παπουτσιών. Χωρίς καλά αναπτυγμένες ικανότητες λεπτής κινητικότητας, ένα παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να μάθει να γράφει ή να εκτελεί πολλά από τα άλλα κρίσιμα καθήκοντα που παρουσιάζονται στο  νηπιαγωγείο.

Ο ρόλος του κυρίαρχου χεριού και του μη δεσπόζοντος χεριού

Όπως αναλύεται στο άρθρο για τις Δεξιότητες της Αδρής Κινητικότητας, η ασύμμετρη διμερής ολοκλήρωση είναι η δυνατότητα ταυτόχρονης μετακίνησης και των δύο χεριών σε διαφορετικές κινήσεις για να ολοκληρωθεί μια μόνο δραστηριότητα.

Σχεδόν όλες οι δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της κοπής και της γραφής, απαιτούν ένα δεσπόζον χέρι (αριστερόχειρες ή δεξιόχειρες) και ένα μη κυρίαρχο χέρι. Η κυριαρχία των χεριών μπορεί να διαπιστωθεί ήδη από την ηλικία των τριών ή τεσσάρων ετών, αν και δεν μπορεί να οριστεί σταθερά έως ότου το παιδί φτάσει την ηλικία των έξι ή επτά ετών. Μόλις σε ένα παιδί εγκαθιδρυθεί η πλευρίωση, το άλλο χέρι γίνεται το μη κυρίαρχο χέρι από προεπιλογή. Ενώ το κυρίαρχο χέρι εκτελεί καθήκοντα όπως η χρήση μολυβιού ή ψαλιδιού, το μη κυρίαρχο χέρι ενεργεί ως «σταθεροποιητής». Για παράδειγμα, το ένα χέρι κρατάει το ψαλίδι όταν κόβει ενώ το άλλο χέρι μετακινεί το χαρτί.

Σημασία της σωστής λαβής

Η λειτουργική λαβή είναι ένας κοινός όρος μεταξύ των εκπαιδευτικών δημοτικών σχολείων, των θεραπευτών και των γιατρών. Με απλά λόγια,  λειτουργική είναι η λαβή που χρησιμοποιείται από το δείκτη και τον αντίχειρα για να πιέσει μια δαντέλα παπουτσιών, μια πούλπα δημητριακών ή ένα μολύβι.

Υπάρχουν συνήθως τρία διαφορετικά στυλ λαβής που χρησιμοποιούν τα παιδιά καθώς αναπτύσσουν λεπτές κινητικές δεξιότητες:

 

Γροθιά. Τα παιδιά ηλικίας μικρότερης του ενός έτους συνήθως φτάνουν και κρατούν τα στοιχεία με ολόκληρη τη γροθιά τους. Όταν χρησιμοποιείται ένα μολύβι ή ένας μαρκαδόρος από ένα μικρό παιδί θα κρατήσει το αντικείμενο στην κλειστή γροθιά του που βρίσκεται πιο κοντά στο χαρτί και τον αντίχειρα στην κορυφή.

Λαβή τεσσάρων δακτύλων. Καθώς τα παιδιά κερδίζουν τις ικανότητες της λεπτής κίνησης, συνήθως προχωρούν από τη χρήση μιας λαβής γροθιάς σε μια λαβή τεσσάρων δακτύλων. Με μια λαβή τεσσάρων δακτύλων, ένα παιδί χρησιμοποιεί και τα τέσσερα δάχτυλα μαζί για να κρατήσει ένα αντικείμενο στον αντίχειρά του. Αυτή η λαβή δίνει στο παιδί μεγαλύτερο έλεγχο όταν κρατά μικρά αντικείμενα (ή αυτοτροφοδοτούμενα), αλλά εξακολουθεί να είναι αδέξια και αναποτελεσματική.

Τριποδική λαβή. Μόλις τα παιδιά αναπτύξουν δυνατές, λεπτές, κινητικές δεξιότητες, εμφανίζεται μια πραγματική λαβή. Με αυτό το κράτημα, ένα παιδί χρησιμοποιεί μόνο τον αντίχειρα και το δείκτη του για να κρατάει και να χειρίζεται μικρά αντικείμενα. Με μια τριποδική λαβή, ένα παιδί μπορεί εύκολα να περιστρέψει τα καπάκια των μπουκαλιών, να γυρίσει τις σελίδες ενός βιβλίου, να ανοίξει και να κλείσει ένα φερμουάρ, και να χρησιμοποιήσει μαρκαδόρους ή μολύβια με ακρίβεια.

Toddler grips: fist grip, four-finger grip and pincer grip

Σημασία της σωστής λαβής μολυβιού

Η σωστή λαβή του μολυβιού περιλαμβάνει τη συγκράτηση του μολυβιού μεταξύ του αντίχειρα και του δακτύλου του δείκτη και στηρίζοντας το μολύβι στο μεσαίο δάκτυλο για μεγαλύτερη σταθερότητα. Δεδομένου ότι η φυσική κλίση του παιδιού είναι να κρατάει ένα μολύβι με ολόκληρη τη γροθιά του (το παχύτερο δάκτυλο που βρίσκεται πιο κοντά στο χαρτί και τον δείκτη και τον αντίχειρα στην κορυφή), πρέπει να διδάσκεται ενεργά η σωστή λαβή μολυβιού.

Δεδομένου ότι η λαβή του μολυβιού είναι μια δεξιότητα που το παιδί σας θα χρησιμοποιήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, είναι καλό να βοηθήσετε το παιδί σας να αναπτύξει μια άνετη και αποτελεσματική λαβή μολυβιού όταν βρίσκεται στην προσχολική ηλικία. Επίσης, είναι πολύ πιο εύκολη η εκμάθηση της σωστής λαβής του μολυβιού στην κατάλληλη ηλικία σε σχέση με την θεραπεία για τη λαβή του μολυβιού.

Correct and incorrect pencil grip

Σημασία της σωστής λαβής ψαλιδιού

Όπως και η σωστή λαβή μολυβιού, το παιδί πρέπει να μάθει τη σωστή λαβή ψαλιδιού. Αυτό συμβαίνει επειδή η σωστή λαβή ψαλιδιού είναι εντελώς αντίθετη με οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα  που το παιδί σας εκτελεί. Τα περισσότερα παιδιά εξερευνούν με τα χέρια απλωμένα και τις παλάμες τους στραμμένες προς τα κάτω. Ή, καθώς μεγαλώνουν, απενεργοποιούν την κράτησή τους σε μικρά αντικείμενα με τον αντίχειρα και το δάχτυλο του δείκτη. Η σωστή λαβή ψαλιδιού απαιτεί από ένα παιδί να περιστρέψει το χέρι του έτσι ώστε ο αντίχειρας να βλέπει προς τα πάνω και το δάχτυλο να δείχνει στο πάτωμα. Στη συνέχεια, πρέπει να επεκτείνει τον αντίχειρα και τον δείκτη όσο το δυνατόν πιο μακριά, ενώ χρησιμοποιεί την παλάμη του για να σταθεροποιήσει το ψαλίδι.

 

Όπως και αν η σωστή λαβή ψαλιδιού δεν είναι αρκετά περίπλοκη, το παιδί σας πρέπει επίσης να στηριχθεί στο μη κυρίαρχο χέρι του για να σταθεροποιήσει το χαρτί ενώ το κυρίαρχο χέρι του χρησιμοποιεί το ψαλίδι. Όταν μαθαίνουμε πρώτα να χρησιμοποιήσουμε το ψαλίδι, το μη κυρίαρχο χέρι κρατάει απλά το χαρτί σε σταθερή θέση καθώς το κυρίαρχο χέρι κινεί το ψαλίδι προς τα εμπρός. Όμως, καθώς το παιδί σας αρχίζει να κόβει πιο περίπλοκα σχέδια, το μη κυρίαρχο χέρι του θα είναι υπεύθυνο για την περιστροφή του χαρτιού καθώς το κυρίαρχο χέρι λειτουργεί το ψαλίδι.

Correct and incorrect scissors grip

Μάθετε περισσότερα για το τι θα αναμένεται από το παιδί σας στο σχολείο

Τα παιδιά συμμετέχουν σε ποικίλες λεπτές κινητικές δραστηριότητες στο νηπιαγωγείο, συμπεριλαμβανομένου του σχεδίου, της κοπής και της γραφής. Όταν τα παιδιά αρχίζουν στην προσχολική ηλικία, αναμένεται να είναι σε θέση να γράψουν μερικά γράμματα, συνήθως αυτά που είναι στο όνομα του παιδιού, και να χρησιμοποιούν ψαλίδια για να κόψουν σε μια ευθεία γραμμή. Οι λεπτές κινητικές δεξιότητες του παιδιού αναμένεται να προχωρήσουν στο σημείο όπου είναι σε θέση να γράψουν με ακρίβεια τα 24 γράμματα, τους 10 αριθμούς και το πλήρες όνομά τους με όλα τα γράμματα στη σωστή σειρά καθώς και τις κομμένες ευθείες γραμμές και απλές καμπύλες. Μέχρι το τέλος του νηπιαγωγείου, τα παιδιά αναμένεται να είναι σε θέση να κόψουν περίπλοκα σχήματα ή αριθμούς, να δέσουν τα δικά τους παπούτσια και να χρωματίσουν “μέσα στις γραμμές”.